Về huyện miền núi A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế thời điểm ngày hôm nay, những rừng keo lai bát ngát màu xanh hai bên đường; những con phố trước đó “nắng bụi, mưa bùn” nay đã được bê tông và nhựa hóa; những nhà lụp xụp ngày nào được thay bằng những ngôi nhà khang trang, đời sống tài chính của đồng bào dân tộc thiểu số ở đây ngày càng trở nên được nâng lên…
Giành được vấn đề đó, một phần là nhờ nghề dệt zèng (thổ cẩm). Mặc mặc dù cho thu nhập chưa cao, nhưng nghề dệt zèng rất ổn định, đóng vai trò trọng điểm trong sự tăng trưởng kinh tế-xã hội, góp thêm phần xóa đói, giảm nghèo ở huyện miền núi A Lưới.
Người dân xã A Roàng, huyện A Lưới với nghề dệt zèng truyền thống cuội nguồn. (Ảnh chụp trước thời gian ngày 27-4-2021).
Bà Mai Thị Hợp, Tổ trưởng tổ dệt zèng ở thị trấn A Lưới, huyện A Lưới cho biết thêm: “Nghề dệt zèng là nghề truyền thống cuội nguồn có từ lâu lăm của người dân tộc Tà Ôi. Trải qua hàng trăm năm, được người dân địa phương gìn giữ và lưu truyền, họ tự tìm tòi nguyên vật liệu và thiết lập mới để dệt nên những tấm zèng đa sắc tố với hoa văn, họa tiết độc đáo và khác biệt, đường nét tinh xảo. Thành phầm zèng được tiêu thụ ở nhiều địa phương như: Nam Đông (Thừa Thiên Huế); Đông Giang, Tây Giang (Quảng Nam); Phía Hóa, Đakrông (Quảng Trị); Hòa Phú, Hòa Bắc (TP. Đà Nẵng)…
Qua tìm hiểu công ty chúng tôi được biết, những thành phầm dệt zèng trước đó được làm ra hầu hết để phục vụ nhu yếu của người dân. Lúc này, với nhiều thành phầm phong phú như khăn, túi, khố… đa dạng và phong phú về mẫu mã, kiểu dáng, đi kèm theo kỹ thuật gắn hạt cườm tạo thành vẻ đẹp độc đáo và khác biệt, được khách hàng du ngoạn yêu thích. Huyện A Lưới hiện đã tạo nên nhiều liên minh xã sản xuất quy mô lớn như ở thị trấn A Lưới, xã Phú Vinh, xã Nhâm, xã A Roàng… Một vài bản làng gần như là 100% hộ gia đình đều tham gia dệt zèng.
Ông Bùi Viết Dũng, Trưởng phòng Kinh tế tài chính và Hạ tầng huyện A Lưới cho biết thêm: “Để nghề dệt zèng truyền thống không bị mai một, chúng tôi đã xây dựng Dự án “Bảo tồn và phát triển nghề dệt zèng thổ cẩm đồng bào dân tộc Tà Ôi, huyện A Lưới giai đoạn 2019-2021”. Việc xây dựng và triển khai dự án sẽ góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ. Việc bảo tồn, phát triển các nghề truyền thống không chỉ góp phần giải quyết việc làm, xóa đói, giảm nghèo bền vững mà còn giữ gìn bản sắc văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Tà Ôi. Tháng 1-2017, nghề dệt zèng nơi đây đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia”.
Bài và ảnh: Hồ Hiền