Du ngoạn giữa mùa dịch: Về Bắc Giang chớ quên thăm làng nghề mây tre đan Tăng Tiến

Làng nghề mây tre đan Tăng Tiến ở xã Tăng Tiến, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, gần bên quốc lộ 1A, cách thành phố Hồ Chí Minh Bắc Giang 7km về phía Tây, tiếp giáp với tỉnh Thành Phố Bắc Ninh.

Tương truyền rằng làng nghề này đã có từ thời nhà Hậu Lê, qua bao lần gột rửa cùng thử thách của thời hạn, hơn 300 trong năm này, người dân ở đây vẫn một lòng gắn bó, công cộng thủy với nghề đan tre này.

Vốn là một xã thuần nông, trước đó, người dân Tăng Tiến hầu hết gắn bó với đồng ruộng. Khi đó, nghề mây tre đan vẫn chỉ là một nghề phụ để người dân tranh thủ làm lúc nông nhàn.

Về lâu dài, từ cái nghề “làm chơi cho vui, kiếm đồng ra đồng vào”, nghề mây tre đan đã lấn sâu vào tâm thức của người dân ở đây và trở thành nghề truyền thống cuội nguồn của xã Tăng Tiến.

Những vật dụng trong nhà đều được làm từ tre, mây đan. Vì vậy mây và tre không chỉ có là nguyên vật liệu để sản xuất mà chúng còn trở thành thân thiết với cuộc sống thường ngày sinh hoạt gia của mỗi mái ấm gia đình ở xã Tăng Tiến. Ảnh: Nguyễn Thanh Lượng

Nếu có khả năng đặt chân đến đây, khác nước ngoài sẽ phát hiện khung cảnh trên khắp các nẻo đường, nhà nào cũng luôn tồn tại rổ, giỏ, mành… treo phía trước. Từ trẻ em đến người lớn tuổi trong nhà, đôi tay ai nấy đều thoăn thoắt, khôn khéo, nắn nót từng chiếc giỏ đầy tinh xảo và thẩm mỹ.

Những thành phầm từ mây, tre xuất hiện ở mọi nơi trong nhà đất của người dân xã Tăng Tiến. Ảnh: Lê Thanh Lượng.

Nếu ta ví von người nghệ sĩ chơi piano như đang múa những ngón tay trên phím đàn, thì người dân xã Tăng Tiến dường như đang dần biểu diễn sự linh hoạt của đôi tay trên những thành phầm đan từ mây và tre. Và mặc dù cho đấy là nghề truyền thống cuội nguồn gắn bó lâu lăm với làng, nhưng trong hai con mắt của người dân Tăng Tiến vẫn ánh lên tình yêu với từng chiếc rổ, chiếc giỏ… mà người ta làm ra.

Từ người già đến trẻ nhỏ trong xã Tăng Tiến đều đan mây tre, đó không chỉ có là nụ cười mà còn phải là tình yêu khái niệm nghề truyền thống cuội nguồn của làng. Ảnh: Lê Thanh Lượng

Đã từ lâu làng nghề làm mây tre đan Tăng Tiến đang trở thành điểm đến lựa chọn của nhiều thương lái và khác nước ngoài thập phương. Với tình yêu nghề, sự am hiểu về nhiều chủng loại tre, mây, những người dân nghệ nhân ở đây đã tỏa khắp tình yêu tự nhiên, yêu cây cối, góp thêm phần đưa tre làng, thương hiệu biểu trưng của nhân sự Việt Nam đến với khác nước ngoài tham quan trong và ngoài nước.

Cũng nhờ vậy mà thành phầm mây tre Tăng Tiến đang không ngừng vươn mình đến khắp nơi trên toàn cầu. Không chỉ có nổi danh với những thành phầm truyền thống cuội nguồn nhiều năm, làng nghề dung dị này còn bắt kịp với xu thế của thời đại, luôn tân trang, thích nghi với những yêu cầu của xã hội. Không riêng gì unique, mà mẫu mã, kiểu dáng, tính thẩm mỹ và làm đẹp của thành phầm ngày càng trở nên được chú ý, yên cầu những nghệ nhân phải tỉ mỉ, kỳ công và kiên trì.

Từ những bụi tre nứa tự nhiên, thời xưa dùng để làm làm vũ khí đẩy lùi ngoại xâm như ngài Thánh Gióng hoặc làm bẫy chông như ông cha ta, hay trồng để rợp mát cho nẻo đường làng, hay hơn thế nữa chỉ để dùng làm vật tư cho những ngôi nhà giản dị… Thì nay người nghệ nhân Tăng Tiến đã tận dụng tối đa những sản vật dân dã này để đan dệt cho mình những thành phầm thủ công mỹ nghệ rực rỡ, hữu ích.

Đan mây tre đang trở thành nét văn hóa truyền thống đẹp của người dân xã Tăng Tiến. Ảnh: Lê Thanh Lượng

Lê Thanh Lượng